Szukaj

Zamów

bezpłatną

prenumeratę

Wiedza

Farmakoterapia w chorobie Parkinsona. Część 1

avatar
Redakcja 7 lutego 2019
Udostępnij
neurony w mózgu

Wraz z postępem cywilizacyjnym profil wiekowy społeczeństwa krajów rozwiniętych będzie się zmieniał. Ujemny przyrost naturalny świadczy o starzejącym się społeczeństwie, któremu towarzyszy znacznie częstsze występowanie chorób wieku podeszłego, a właśnie taką chorobą jest choroba Parkinsona, której farmakoterapię przybliżmy w cyklu artykułów dotyczących wspomnianego schorzenia.

Choroba Parkinsona, obok choroby Alzheimera, jest jedną z najczęściej występujących chorób neurodegeneracyjnych ośrodkowego układu nerwowego i dotyka przeważnie pacjentów po 50 roku życia. Ma ona charakter postępujący, a jej objawy coraz bardziej utrudniają codzienne funkcjonowanie człowieka. Ze względu na nieuleczalność choroby, wdrożone leczenie ma charakter jedynie objawowy.

W chorobie Parkinsona jako główny proces patologiczny wymienia się uszkodzenie komórek istoty czarnej mózgu, co w konsekwencji skutkuje postępującym uszkodzeniem neuronów dopaminergicznych oraz spadkiem stężenia dopaminy w prążkowiu. Ma to swoje odzwierciedlenie również w zaburzeniu czynności innych układów neuroprzekaźnikowych, szczególnie układu cholinergicznego .

Kryteria diagnostyczne jasno określają podstawy rozpoznania choroby, którymi jest obecność spowolnienia ruchowego oraz jeden z trzech innych objawów spośród:

  • drżenia spoczynkowego,
  • zaburzeń odruchów postawnych
  • sztywności mięśniowej.

Kryterium dodatkowym stanowiącym potwierdzenie diagnozy jest dobra odpowiedź na prekursor dopaminy – lewodopę. Niezbędne jest także wykluczenie innych schorzeń takich, jak: przebyty udar mózgu, guz mózgu czy krwiak przymózgowy, które mają objawy zespołu parkinsonowskiego.

Do zasadniczych objawów choroby Parkinsona zalicza się: sztywność mięśniową, drżenie mięśniowe spoczynkowe, zaburzenia chodu, spowolnienie ruchowe (bradykinezja), maskowatość twarz, spowolnienie procesów psychicznych (bradyfrenia), zaburzenia wegetatywne: ślinienie, łzawienie, pocenie, łojotok. Powyższe główne objawy ruchowe poprzedzone są objawami przedklinicznymi tj.: zaburzeniami węchu, objawami autonomicznymi, zwłaszcza zaparciami, które mogą wyprzedzać klasyczny początek choroby nawet o 10 lat.

Leczenie choroby Parkinsona

Farmakoterapia choroby Parkinsona polega na łagodzeniu objawów poprzez przywracanie równowagi pomiędzy układem dopaminergicznym a cholinergicznym. W tym celu podaje się leki stymulujące układ dopaminergiczny, powodując wzrost poziomu endogennej dopaminy lub blokując jej metabolizm poprzez podanie inhibitorów enzymów rozkładających dopaminę: MAO (monoaminooksydaza) czy COMT (ang. catechol-O-methyltransferase). Stosowane są także leki hamujące układ cholinergiczny. Jednakże leki te redukują głównie wzmożone napięcie i sztywność mięśni, mniej wpływając na drżenie.

Podstawowe leki oraz ich połączenia stosowane w leczeniu choroby Parkinsona przedstawiono w Tabeli 1.

substancja czynna mechanizm działania działanie niepożądane

lewodopa + benserazyd

 prekursor dopaminy + inhibitor dekarboksylazy aminokwasów aromatycznych lewodopa powodować może euforyzację i samowolne zwiększanie przez chorego dawek leku, co skutkuje pobudzeniem i dyskinezami
lewodopa + karbidopa
lewodopa + karbidopa + entakapon (inhibitor comt)
bromokryptyna leki dopaminergiczne leki te powodują u części chorych obrzęki wokół kostek, napady senności, zaburzenia kontroli impulsów, jak np. hiperseksualizm czy patologiczny hazard
kabergolina
pramipeksol
ropinirol
rotigotyna
piribedyl
amantadyna leki stymulujące wydzielanie dopaminy oraz hamujące jej resorpcję zwrotną amantadyna może powodować obrzęki wokół kostek, marmurkowatość skóry oraz zaburzenia zasypiania, przeciwwskazana jest w jaskrze
memantyna
apomorfina
pridinol leki cholinolityczne leki obecnie rzadko stosowane, nasilają zaburzenia poznawcze, stymulują zaburzenia psychotyczne, są przeciwwskazane w jaskrze
biperiden
triheksyfenidyl
benzatropina
tolkapon inhibitory comt; leki te zwiększają działanie lewodopy przez hamowanie jej rozkładu mogą powodować biegunki; z uwagi na ryzyko zapalenia wątroby wymagany ścisły nadzór hepatologiczny
entakapon
rasagilina inhibitory mao; leki te hamują rozkład dopaminy i w ten sposób zwiększają jej działanie ich metabolity mogą powodować zaburzenia zasypiania
selegilina

Tabela 1. Podstawowe leki oraz ich połączenia stosowane w leczeniu choroby Parkinsona 

 

mgr farm. Maria Podsiedlik,
Redakcja

Artykuł pochodzi z kwartalnika „Farmakoekonomika Szpitalna”, nr 45/2019

Źródła:

    • Gaweł, A. Potulska-Chromik, Choroby neurodegeneracyjne: choroba Alzheimera i Parkinsona, Postępy Nauk Medycznych, 2015, 28
    • Sławek, Choroba Parkinsona – jak skutecznie diagnozować, jak skutecznie leczyć? Forum Med. Rodz. 2014; t. 8, nr 6.
    • Kostowski, Z. S. Herman, Farmakologia. Podstawy farmakoterapii, Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Warszawa. 2008. Wyd.3
    • Gałązka-Sobotka, D. Koziorowski, J. Gierczyński, J. Gryglewicz, D. Jaskólski, E. Karczewicz, W.Machajek, T. Mandat, J. Pawłowska-Machajek, D. Rutkowski, J. Sławek, P. Sielicki, H. Zalewska, Model kompleksowej i koordynowanej opieki nad pacjentem z chorobą Parkinsona. A model of comprehensive and coordinated care over patient with Parkinson’s disease in Poland, Warszawa 2018; dostępny w Internecie: <https://www.researchgate.net/publication/324529141>, dostęp z dn. 26.09.2018
    • Kiejna, P. Pacan, E. Trypka, T. Sobów, T. Parnowski, I. Kłoszewska, L. Bidzan, A. Borzym, D. Antoniak, U. Cieślak, E. Pszkowska, M. Jarema, Standardy leczenia otępień, Psychogeriatria Polska 2008; 5(2): 59-94
    • Urzędowy Wykaz Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu
      na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, według stanu na dzień 1 stycznia 2018 r.; Dz. Urz. Min. Zdr. z 2018, poz. 23; dostępny w Internecie: <http://bip.urpl.gov.pl/pl/biuletyny-i-wykazy/urz%C4%99dowy-wykaz-produkt%C3%B3w-leczniczych>, dostęp z dn. 26.09.2018
    • Obwieszczenie Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2018 r. w sprawie wykazu refundowanych leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych na 1 września 2018 r.; dostępny w Internecie: <https://www.gov.pl/zdrowie/obwieszczenie-ministra-zdrowia-z-dnia-29-sierpnia-2018-r-w-sprawie-wykazu-refundowanych-lekow-srodkow-spozywczych-specjalnego-przeznaczenia-zywieniowego-oraz-wyrobow-medycznych-na-1-wrzesnia-2018-r>, dostęp z dn. 26.09.2018
Tagi:
Wcześniejszy artykuł
Następny artykuł

Zostaw komentarz

Your email address will not be published. Required fields are marked *

Informacje

 

„Farmakoekonomika Szpitalna” powstała jako kwartalnik, wydawany przez spółkę Urtica Sp. z o. o. Dzisiaj kwartalnik rozrósł się do portalu dostarczającego sukcesywnie rzetelne informacje z zakresu farmacji, farmakoekonomiki, bezpieczeństwa terapii.

 

Dodatkowo – robiąc ukłon w stronę farmaceutów, studentów farmacji, aptekarzy, wszystkich osób związanych z farmacją szpitalną – „Farmakoekonomika Szpitalna” staje się portalem opowiadającym o pracy w branży. Pokazuje jej kulisy, elementy biznesowe. Wspiera rozwój niezbędnych kompetencji w pracy farmaceuty.

 

Korzystanie z serwisu nie zastępuje diagnostyki lub konsultacji z lekarzem czy farmaceutą oraz zaleceń lekarza, czy farmaceuty co do przyjmowania leków. Urtica Sp. z o. o., jako wydawca portalu www.farmakoekonomika.com.pl, dołożyła wszelkich starań, by publikowane materiały i opracowania miały jak najwyższą jakość i odpowiadały potrzebom czytelników, były zgodne z obowiązującymi wytycznymi i przepisami.

 

Urtica Sp. z o. o. nie ponosi odpowiedzialności za własne decyzje użytkowników portalu www.farmkokeonomika.com.pl, które mogą mieć wpływ na ich zdrowie. Tym samym Urtica Sp. z o. o. oświadcza, że nie ponosi w żadnym wypadku odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody, włącznie ze szkodami z tytułu strat związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej lub zawodowej, będących następstwem stosowania się do przygotowanych opracowań.

 

Regulamin

Kontakt

 

Dane adresowe Redakcji:

Portal Farmakoekonomika.com.pl
54-613 Wrocław
ul. Krzemieniecka 120

 

 

 

Współpraca

Zapisz się do newslettera

Wszelkie prawa zastrzeżone © 2023 Urtica Sp. z o.o. | Projekt & realizacja Leżę i Pracuję | Polityka prywatności | Regulamin strony

Informacje na temat Administratora Danych i o przetwarzaniu danych osobowych:

W celu realizacji obowiązków nałożonych na administratorów danych osobowych w drodze rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych) – RODO, Urtica Sp. z o.o. informuje, że w przypadku przetwarzania Państwa danych osobowych w związku z wykonywaniem i na cele usługi prenumeraty pisma „Farmakoekonomika szpitalna”, Administratorem Państwa danych osobowych jest Urtica Sp. z o.o., z siedzibą we Wrocławiu (54-613) przy ul. Krzemienieckiej 120, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia-Fabrycznej, VI Wydział Gospodarczy Krajowego Rejestru Sądowego pod nr KRS 0000113253, NIP 894-255-67-99, o kapitale zakładowym: 1.000.000,00 zł („Spółka”). Mogą Państwo skontaktować się ze Spółką również poprzez wiadomość e-mail na adres: sekretariat@urtica.pl.

Prosimy pamiętać, że podanie Państwa danych osobowych jest całkowicie dobrowolne, jednak konieczne dla celów prawidłowego wykonania usługi, prowadzenia dokumentacji oraz archiwizacji, na państwa dane osobowe będą przetwarzane na podstawie art. 6 lit. a (wyrażona przez Państwa zgoda) i b (realizacja na Państwa rzecz umowy) RODO. Państwa dane osobowe będą przechowywane zgodnie z wymogami obowiązującego prawa przez okres trwania prenumeraty oraz do momentu zakończenia wypełniania obowiązku prawnego m.in. obowiązku archiwizacyjnego, przedawnienia roszczeń wynikających z umowy. Odbiorcą Państwa danych osobowych jest wyłącznie Spółka, a Państwa dane przetwarzać będą wyłącznie upoważnieni do tego pracownicy lub współpracownicy Spółki. Mają państwo prawo do dostępu do danych osobowych, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania a także prawo do przenoszenia danych. Przysługuje Państwu również prawo do zgłoszenia sprzeciwu wobec ich przetwarzania, jak również wycofania zgody (zgodnie z poniższym). Ponadto, mają Państwo prawo do zgłoszenia skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
Wycofanie zgody może nastąpić przez oświadczenie o wycofaniu zgody skierowane na adres Administratora Danych podany powyżej. Informujemy, że wycofanie zgody nie wpływa na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej wycofaniem. Proszę jednakże mieć na względzie, że po wycofaniu zgody nie będzie możliwa realizacja na Państwa rzecz prenumeraty. Dane osobowe nie będą podlegać zautomatyzowanemu przetwarzaniu, w tym profilowaniu.

Inspektor Ochrony Danych: r. pr. Maciej Skory, Rynek 7, 50-106 Wrocław, iod.urtica@iurico.pl, nr tel.: +48 71 344 56 59.

Będąc świadomych powyższych informacji, na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a RODO, niniejszym wyrażam zgodę spółce Urtica Sp. z o.o., ul. Krzemieniecka 120, 54-613 Wrocław, na przetwarzanie moich danych osobowych objętych formularzem w celu realizacji prenumeraty pisma „Farmakoekonomika szpitalna” i ewentualnego kontaktu w związku z jej realizacją, w następującym zakresie: imię, nazwisko, zawód, adres do wysyłki i/lub adres e-mail do wysyłki (w zależności od wybranej przeze mnie formy/form prenumeraty), numer telefonu.

1. Administratorem Państwa danych osobowych jest Urtica Spółka z o.o. z siedzibą we Wrocławiu (54-613) przy ul. Krzemienieckiej 120, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Fabrycznej, VI Wydział Gospodarczy KRS pod numerem KRS 0000113253, NIP: 894-25-56-799, REGON: 932081801, o kapitale zakładowym w wysokości 1.000.000,00 zł („Spółka”). Mogą Państwo skontaktować się ze Spółką również poprzez wiadomość e-mail na adres sekretariat@urtica.pl.
2. Państwa dane osobowe będą przetwarzane w celu realizacji na Państwa rzecz prenumeraty czasopisma Farmakoekonomika szpitalna. W przypadku, gdy wyrazili Państwo zgodę na przetwarzanie danych w celach marketingowych oraz otrzymywanie informacji handlowej na adres poczty e-mail – również w celu prezentacji Państwu oferty handlowej Spółki.
3. Podstawą prawną przetwarzania Państwa danych osobowych objętych formularzem stanowi wyrażona przez Państwa zgoda na ich przetwarzanie w ww. celu na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).
4. Państwa zgoda na przetwarzanie danych osobowych przez Spółkę jest dobrowolna i nie są Państwo zobowiązani do jej wyrażenia, jest jednak konieczna celem realizacji na Państwa rzecz prenumeraty czasopisma Farmakoekonomika szpitalna – co wobec braku zgody nie będzie możliwe.
5. Odbiorcą Państwa danych osobowych objętych formularzem jest wyłącznie Spółka, a Państwa dane przetwarzać będą wyłącznie upoważnieni do tego pracownicy Spółki. Dane mogą być ponadto powierzane do przetwarzania w imieniu Spółki procesorom Spółki.
6. Państwa dane osobowe będą przechowywane do momentu cofnięcia zgody na ich przetwarzanie, wyrażenia przez Państwa sprzeciwu wobec ich przetwarzania lub zgłoszenia Spółce żądania ich usunięcia – co mogą Państwo uczynić listownie na adres siedziby Spółki lub w formie wiadomości e-mail na adres sekretariat@urtica.pl lub w inny sposób wskazany w kierowanych do Państwa wiadomościach e-mail.
7. Mają Państwo prawo do żądania od Spółki dostępu do danych osobowych dotyczących Państwa, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, jak również prawo do wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania, a także prawo do przenoszenia tych danych.
8. Mają Państwo prawo do cofnięcia zgody na przetwarzanie danych osobowych w dowolnym momencie (bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem).
9. Mają Państwo prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego – Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
10. Inspektorem Ochrony Danych jest r. pr. Maciej Skory, dane do kontaktu: r. pr. Maciej Skory, Rynek 7, 50-106 Wrocław, e-mail: iod.urtica@iurico.pl, nr tel.: +48 71 344 56 59.
11. Państwa dane osobowe objęte powyższym formularzem nie będą podlegać zautomatyzowanemu przetwarzaniu ani profilowaniu.

1. Administratorem Państwa danych osobowych jest Urtica Spółka z o.o. z siedzibą we Wrocławiu (54-613) przy ul. Krzemienieckiej 120, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Fabrycznej, VI Wydział Gospodarczy KRS pod numerem KRS 0000113253, NIP: 894-25-56-799, REGON: 932081801, o kapitale zakładowym w wysokości 1.000.000,00 zł („Spółka”). Mogą Państwo skontaktować się ze Spółką również poprzez wiadomość e-mail na adres sekretariat@urtica.pl.
2. Państwa dane osobowe będą przetwarzane w celach marketingowych, a w tym marketingu bezpośredniego, tj. przesyłania na Państwa adres e-mail informacji handlowej w postaci newslettera oraz prezentacji oferty Spółki w formie kontaktu telefonicznego z użyciem Państwa numeru.
3. Podstawą prawną przetwarzania Państwa danych osobowych objętych formularzem stanowi wyrażona przez Państwa zgoda na ich przetwarzanie na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).
4. Państwa zgoda na przetwarzanie danych osobowych przez Spółkę jest dobrowolna i nie są Państwo zobowiązani do jej wyrażenia, jest jednak konieczna celem przesyłania na Państwa adres e-mail newslettera oraz prezentacji oferty Spółki w formie kontaktu telefonicznego – co wobec braku zgody nie będzie możliwe.
5. Odbiorcą Państwa danych osobowych objętych formularzem jest wyłącznie Spółka, a Państwa dane przetwarzać będą wyłącznie upoważnieni do tego pracownicy Spółki. Dane mogą być ponadto powierzane do przetwarzania w imieniu Spółki procesorom Spółki.
6. Państwa dane osobowe będą przechowywane do momentu cofnięcia zgody na ich przetwarzanie, wyrażenia przez Państwa sprzeciwu wobec ich przetwarzania lub zgłoszenia Spółce żądania ich usunięcia – co mogą Państwo uczynić listownie na adres siedziby Spółki lub w formie wiadomości e-mail na adres sekretariat@urtica.pl, lub w inny sposób wskazany w kierowanych do Państwa wiadomościach e-mail.
7. Mają Państwo prawo do żądania od Spółki dostępu do danych osobowych dotyczących Państwa, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, jak również prawo do wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania, a także prawo do przenoszenia tych danych.
8. Mają Państwo prawo do cofnięcia zgody na przetwarzanie danych osobowych w dowolnym momencie (bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem).
9. Mają Państwo prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego – Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
10. Państwa dane osobowe nie będą podlegać zautomatyzowanemu przetwarzaniu ani profilowaniu.

1. Administratorem Państwa danych osobowych jest Urtica Spółka z o.o. z siedzibą we Wrocławiu (54-613) przy ul. Krzemienieckiej 120, zarejestrowana w Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Fabrycznej, VI Wydział Gospodarczy KRS pod numerem KRS 0000113253, NIP: 894-25-56-799, REGON: 932081801, o kapitale zakładowym w wysokości 1.000.000,00 zł („Spółka”). Mogą Państwo skontaktować się ze Spółką również poprzez wiadomość e-mail na adres sekretariat@urtica.pl.
2. Państwa dane osobowe będą przetwarzane w celu kontaktu – odpowiedzi na Państwa pytania lub wątpliwości ujęte w formularzu kontaktowym. W przypadku, gdy wyrazili Państwo zgodę na przetwarzanie danych w celach marketingowych oraz otrzymywanie informacji handlowej na adres poczty e-mail – również w celu prezentacji Państwu oferty handlowej Spółki.
3. Podstawą prawną przetwarzania Państwa danych osobowych objętych formularzem stanowi wyrażona przez Państwa zgoda na ich przetwarzanie w ww. celu na podstawie art. 6 ust. 1 lit. a rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych).
4. Państwa zgoda na przetwarzanie danych osobowych przez Spółkę jest dobrowolna i nie są Państwo zobowiązani do jej wyrażenia, jest jednak konieczna celem odpowiedzi na Państwa pytania lub wątpliwości ujęte w formularzu – co wobec braku zgody nie będzie możliwe.
5. Odbiorcą Państwa danych osobowych objętych formularzem jest wyłącznie Spółka, a Państwa dane przetwarzać będą wyłącznie upoważnieni do tego pracownicy Spółki. Dane mogą być ponadto powierzane do przetwarzania w imieniu Spółki procesorom Spółki.
6. Państwa dane osobowe będą przechowywane do momentu cofnięcia zgody na ich przetwarzanie, wyrażenia przez Państwa sprzeciwu wobec ich przetwarzania lub zgłoszenia Spółce żądania ich usunięcia – co mogą Państwo uczynić listownie na adres siedziby Spółki lub w formie wiadomości e-mail na adres sekretariat@urtica.pl lub w inny sposób wskazany w kierowanych do Państwa wiadomościach e-mail.
7. Mają Państwo prawo do żądania od Spółki dostępu do danych osobowych dotyczących Państwa, ich sprostowania, usunięcia lub ograniczenia przetwarzania, jak również prawo do wniesienia sprzeciwu wobec ich przetwarzania, a także prawo do przenoszenia tych danych.
8. Mają Państwo prawo do cofnięcia zgody na przetwarzanie danych osobowych w dowolnym momencie (bez wpływu na zgodność z prawem przetwarzania, którego dokonano na podstawie zgody przed jej cofnięciem).
9. Mają Państwo prawo wniesienia skargi do organu nadzorczego – Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych.
10. Inspektorem Ochrony Danych jest r. pr. Maciej Skory, dane do kontaktu: r. pr. Maciej Skory, Rynek 7, 50-106 Wrocław, e-mail: iod.urtica@iurico.pl, nr tel.: +48 71 344 56 59.
11. Państwa dane osobowe objęte powyższym formularzem nie będą podlegać zautomatyzowanemu przetwarzaniu ani profilowaniu.