Nadeszło lato, a z nimi wakacyjne wyjazdy i spędzanie czasu na świeżym powietrzu, co wiąże się ze zwiększoną ekspozycją na promieniowanie UV-A i UV-B.  Podczas letnich miesięcy promieniowanie UVB w klimacie umiarkowanym jest najsilniejsze i stwarzające największe ryzyko późnym rankiem do popołudnia. To ono, przenikając i uszkadzając najbardziej zewnętrzne warstwy skóry, odpowiada za powstanie opalenizny, oparzeń słonecznych, a w cięższych przypadkach powstawanie pęcherzy.

Promienie UV wpływają na liczne pro­cesy w ludzkim organizmie: fotostarze­nie, immunosupresję, fotokarcynoge­nezę oraz powstawanie lub zaostrzenie fotodermatoz.

Zrozumienie podstaw promieniowania i uszkodzeń jakie wy­wołują, stało się ważnym kro­kiem w edukowaniu pacjentów na temat skutecznej ochrony przeciwsłonecznej, która stanowi doskonały element profilaktyki nowotworów skóry.

Gdy nieochroniona skóra jest poddawana ekspozycji na promieniowanie UV, w jej komórkach dochodzi do utworzenia wad genetycznych lub mutacji.

Nadmierne wystawianie się na słońce może prowadzić:

• obniżenia sprawnego funkcjonowania układu immunologicznego (np. nasilenie fotodematoz),
•   przedwczesnego starzenia skóry i nadmiernej pigmentacji,
• nowotworów skóry, które należą do najgorszych konsekwencji nadmiernego poddawania się promieniowaniu UV u człowieka (w szczególności czerniak złośliwy skóry),
•   rozwoju problemów z widzeniem i uszkodzeniem oczu.

Promieniowanie UV wpływa na organizm człowieka przez całe życie. Jednakże biologiczne skutki oddziaływania promieniowania UV będą zależały od jego natężenia, długości fali oraz czasu ekspozycji.

Na szczęście jest kilka dobrych nawyków, które warto wprowadzić w swoją codzienność, celem zminimalizowania ryzyka związanego z ekspozycją na słońce. Warto o nich pamiętać, by skutecznie móc chronić siebie i bliskich.

5 dobrych nawyków, które chronią przed nadmierną ekspozycją na słońce:

1. Odpowiednie nakrycie. Noszenie okrycia głowy (najlepiej kapelusza z szerokim rondem) lub innych elementów garderoby, które może choć częściowo uchronić nas przed szkodliwym działaniem promieni UV. Właściwa odzież powinna również obejmować: koszule z długimi rękawami, spodnie, oraz okulary przeciwsłoneczne stosowane w celu ochrony oczu.
2. Pozostanie w cieniu. Promienie słoneczne są najbardziej intensywne od późnego ranka do popołudnia. Przebywanie w cieniu w godzinach 10-16, jeszcze bardziej ochroni Twoją skórę. Pamiętajmy również o tym, że na promieniowanie UV jesteśmy narażeni również w pochmurne dni oraz zimą. Dlatego też ważne jest, aby zachować odpowiednią ochronę przez cały rok.
3. Wybór odpowiedniego filtru przeciwsłonecznego. Nowe przepisy Amerykańskiej Agencji ds. Żywności i Leków (FDA), dotyczące etykietowania produktów będących produktami z filtrem przeciwsłonecznym, zalecają, aby filtr przeciwsłoneczny miał współczynnik ochrony przeciwsłonecznej (SPF) co najmniej 15. Dodatkowo powinien być fotostabilny i chronić, zarówno przed promieniowaniem ultrafioletowym A (UV-A), jak i ultrafioletowym B (UV-B), a także mieć dodatkowe właściwości pielęgnacyjne, jeżeli nasza skóra jest problematyczna.
4. Używanie odpowiedniej ilości kremu przeciwsłonecznego. Według National Council on Skin Cancer Prevention, większość ludzi stosuje tylko 25-50 % zalecanej ilości kremu przeciwsłonecznego. Dodatkowo, jeśli pocimy się lub pływamy (nawet jeśli krem jest wodoodporny), to powinniśmy stosować większą ilość kremu.
5. Ochrona oczu. Nie zapominajmy również, by chronić nasze oczy przed ekspozycją na promieniowanie UV poprzez noszenie odpowiednich okularów przeciwsłonecznych,  posiadających przynajmniej filtr podstawowy, chroniący przed promieniami UV w 99-100%. Na okularach, które całkowicie blokują promieniowanie UVA i UVB znajduje się oznakowanie UV 400.

Kilka słów na koniec

Niestety, pomimo szerokiej i dostępnej wiedzy na temat niebezpieczeństwa, jakie niesie za sobą skumulowana ekspozycja na słońce, wciąż wiele pacjentów nie podejmuje odpowiednich działań protekcyjnych, które mogą obniżyć negatywne skutki promieniowania na nasze zdrowie.

Pamiętajmy, że fotoprotekcja jest jedną z najważniejszych profilaktycznych strategii zdrowotnych. Ciesz się latem na świeżym powietrzu i pamiętaj o ochronie oczu i skóry!

Redakcja

Źródła:

• • • 1. 1. 1. 1. 1. VA.gov. UV Safety Awareness Month. https://www.va.gov (stan z dn. 1.07.2021 r.)
                  2. Dale Wilson B., Moon S., Armstrong F.: Comprehensive rewiev of ultraviolet radiation and the current status on sumscreens. J Clin Aesthet Dermatol. 2012. Vol. 5, No. 9, 18–23.
                  3. Skin cancer prevention. https://onlinelibrary.wiley.com (stan z dn. 01.07.2021 r.)
                  4. Ebisz M., Brokowska M.: Szkodliwe oddziaływanie promieniowania ultrafioletowego na skórę człowieka. Hygeia Public Health. 2015. Tom 50, nr 3, 467-473.