Zasady ustalania i wysokość budżetu refundacyjnego w Polsce – część 3

Redakcja
Udostępnij:

Zgodnie z zapisami ustawy refundacyjnej7, Minister Zdrowia wydaje rozporządzenia w sprawie podziału kwoty środków finansowych stanowiącej wzrost całkowitego budżetu na refundację w poszczególnych latach. Decydując o objęciu refundacją określonych produktów, Minister Zdrowia w pierwszej kolejności bierze pod uwagę możliwości finansowe Narodowego Funduszu Zdrowia. Ustawa o refundacji nakłada na Ministra Zdrowia obowiązek gospodarowania środkami pochodzącymi ze składek obywateli w sposób racjonalny, a więc zapewniający wszystkim obywatelom, mającym zróżnicowane potrzeby zdrowotne, sprawiedliwy dostęp do skutecznych i bezpiecznych terapii.

Zmiany wysokości refundacji w 2018 i 2019 roku

Decyzje dotyczące alokacji publicznych zasobów systemowych podejmowane są więc w oparciu o jednolite, powtarzalne i przejrzyste kryteria, stosowane wobec zróżnicowanych potrzeb zdrowotnych wielu grup pacjentów, co wpisuje się w realizację działań opartych o zasady sprawiedliwości społecznej12.

Zwiększające się możliwości finansowe publicznego płatnika stają się podstawą do rozszerzania list refundacyjnych w ramach programów lekowych, refundacji aptecznej oraz katalogu chemioterapii, biorąc pod uwagę potrzeby zdrowotne obywateli. Zgodnie z przedłożoną przez Prezesa Funduszu prognozą wzrostu całkowitego budżetu na refundację w 2018 roku, wynikającą z analiz finansowych przedstawionych przez oddziały wojewódzkie Funduszu, wzrost całkowitego budżetu na refundację wyniesie 1 131 189 000 zł względem roku poprzedniego. Mając na uwadze powyższe dane, przyjęto, że zwiększenie dotychczasowego całkowitego budżetu na refundację w 2018 roku obejmie następujący zakres:

  1. finansowanie dotychczas nieobjętych refundacją leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych, które nie mają swojego odpowiednika refundowanego w danym wskazaniu, z zakresu leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę; programów lekowych określonych w przepisach ustawy o refundacji; leków stosowanych w chemioterapii określonych w przepisach ustawy o refundacji) do kwoty 295 071 000 zł;
  2. finansowanie przewidywanego wzrostu refundacji w wybranych grupach limitowych wynikającego ze zmian w Charakterystyce Produktu Leczniczego lub ze zmian praktyki klinicznej do kwoty 26 040 000 zł;
  3. refundację, w części dotyczącej finansowania leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę, do kwoty 810 078 000 zł13.

Zgodnie z planem refundacyjnym z 2017 roku, kwoty te wynosiły pierwotnie 70 mln zł, 3,2 mln zł oraz 534,8 mln zł14. Planowane zwiększenie całkowitego budżetu na refundację w roku 2018 nie będzie powodować przekroczenia 17% sumy środków publicznych przeznaczonych na finansowanie świadczeń gwarantowanych w planie finansowym Funduszu, którą wskazuje ustawa o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych. Biorąc pod uwagę przedstawioną Ministrowi Zdrowia przez Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia prognozę zwiększenia w 2019 roku kwoty środków całkowitego budżetu na refundację w porównaniu do roku poprzedniego na poziomie 823 150 000 zł.

W 2019 roku dodatkowa kwota (ponad 190 mln zł) przeznaczona zostanie na finansowanie nieobjętych dotychczas refundacją leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyrobów medycznych, które nie mają odpowiednika refundowanego w danym wskazaniu. 34,5 mln zł przeznaczone będzie na finansowanie przewidywanego wzrostu refundacji w wybranych grupach limitowych wynikającego ze zmian w charakterystyce produktu leczniczego lub ze zmian praktyki klinicznej. Blisko 600 mln zł zostanie natomiast wydane na refundację świadczeń gwarantowanych z zakresu leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę15.

Powyższy podział kwot został ujęty w planie finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia na 2019 r. zakładający zwiększenie całkowitego budżetu na refundację12. Środki finansowe przewidziane zostały w zatwierdzonym planie finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia na rok 2019 w pozycji „Całkowity budżet na refundację”16.  Plany zmian wysokości refundacji korzystnie wpłyną na sytuację zdrowotną pacjentów, a także sytuację podmiotów leczniczych, mających zawarte umowy z Narodowym Funduszem Zdrowia na realizację świadczeń w rodzaju leczenie szpitalne w zakresie chemioterapia oraz w zakresie programy lekowe, mając zapewnioną zwiększoną  możliwość finansowania leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych w ramach realizowanych z NFZ umów.

Podsumowanie

W ostatnich latach obserwowany jest znaczny wzrost wydatków na leki, w tym wydatków prywatnych, co oznacza, że pomimo ciągle rosnących wydatków publicznych, zapotrzebowanie na farmakoterapię wśród pacjentów ciągle rośnie. Sytuacja ta wynika m.in. z faktu starzenia się społeczeństwa, poprawy w zakresie diagnostyki, wzrastającej świadomości zdrowotnej pacjentów czy rozwoju technologii medycznych. Leczenie farmakologiczne jest jednym z kluczowych elementów terapii wielu chorób, a także często profilaktyki ciężkich zdarzeń związanych ze zdrowiem, takich jak zawał serca czy udar mózgu9.

Zapewnienie pacjentom odpowiednich produktów leczniczych, mając na uwadze sprawiedliwe społecznie gospodarowanie publicznymi środkami przeznaczonymi na finansowanie świadczeń zdrowotnych jest jednym z głównych zadań publicznego płatnika. Tym samym, możliwość zwiększenia poziomu finansowania farmakoterapii pacjentów, zatwierdzona w ogłoszonych na koniec 2018 roku aktach prawnych, wpływanie na poprawę bezpieczeństwa zdrowotnego pacjentów.

Autor:
dr n. o zdr. Urszula Religioni
Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie,
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie,Zakład Analiz Ekonomicznych i Systemowych,
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny

Artykuł pochodzi z kwartalnika „ Farmakoekonomika szpitalna” nr 46/2019

 

Źródła:

    • Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz.U. 2001 nr 126 poz. 1381 ze zm.).
    • Ustawa z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz.U. 2010 nr 107 poz. 679 ze zm.).
    • Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1844 ze zm.), art. 10.
    • Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz.U. 2001 nr 126 poz. 1381 ze zm.), art. 4.
    • Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. 2006 nr 171 poz. 1225), art. 29a.
    • Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1844 ze), art. 14.
    • Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1844 ze), art. 3.
    • Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1844 z późn. zm.), art. 4.
    • Krupa D., Krupiarz M., Komorowski S. i in., Finansowanie ochrony zdrowia w kontekście efektów społeczno-gospodarczych. Raport 2018, Warszawa 2018.
    • Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1510 ze zm.).
    • Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1844 ze zm.), 1 pkt 18.
    • Uzasadnienie do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie podziału kwoty środków finansowych w 2019 r. stanowiącej wzrost całkowitego budżetu na refundację, dostępny w Internecie: <https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12317653/katalog/12545421#12545421>, dostęp 12.12.2018 r.
    • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 października 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podziału kwoty środków finansowych w 2018 r. stanowiącej wzrost całkowitego budżetu na refundację (Dz.U. 2018 poz. 1962).
    • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2017 r. w sprawie podziału kwoty środków finansowych w 2018 r. stanowiącej wzrost całkowitego budżetu na refundację (Dz.U. 2017 poz. 1638).
    • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 listopada 2018 r. w sprawie podziału kwoty środków finansowych w 2019 r. stanowiącej wzrost całkowitego budżetu na refundację (Dz.U. 2018 poz. 2252).
    • Narodowy Fundusz Zdrowia, Plany finansowe NFZ, dostępny w Internecie: < http://www.nfz.gov.pl/bip/finanse-nfz>, dostęp 29.12.2018 r.
    • Narodowy Fundusz Zdrowia, Komunikat Departamentu Ekonomiczno-Finansowego, dostępny w Internecie: <http://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/komunikat-def,7260.html>, dostęp 17.12.2018 r.
    • Narodowy Fundusz Zdrowia, Komunikat Departamentu Gospodarki Lekami, dostępny w Internecie: <http://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/komunikat-dgl,7262.html>, dostęp 17.12.2018 r.
    • Narodowy Fundusz Zdrowia, Komunikat Departamentu Gospodarki Lekami, dostępny w Internecie: <http://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/komunikat-dgl,7262.html>, dostęp 03.12.2018 r.
    • Narodowy Fundusz Zdrowia, Komunikat Departamentu Gospodarki Lekami, dostępny w Internecie: <http://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/komunikat-dgl,7262.html>, dostęp 17.12.2018 r.
    • Narodowy Fundusz Zdrowia, Komunikat Departamentu Gospodarki Lekami, dostępny w Internecie: <http://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/komunikat-dgl,7262.html>, dostęp 17.12.2018 r.