Zasady ustalania i wysokość budżetu refundacyjnego w Polsce – część 2

Redakcja
Udostępnij:

Ustawa refundacyjna wskazuje, że całkowity budżet na refundację wynosi nie więcej niż 17% sumy środków publicznych przeznaczonych na finansowanie świadczeń gwarantowanych w planie finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia.

W przypadku wzrostu całkowitego budżetu na refundację, kwotę stanowiącą ten wzrost w danym roku (w stosunku do całkowitego budżetu na refundację w roku poprzedzającym) przeznaczyć należy na:

  • finansowanie dotychczas nieobjętych refundacją leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobów medycznych, które nie mają swojego odpowiednika refundowanego w danym wskazaniu,
  • finansowanie przewidywanego wzrostu refundacji w wybranych grupach limitowych wynikającego ze zmian w Charakterystyce Produktu Leczniczego lub ze zmian praktyki klinicznej,
  • refundację leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę.

Minister Zdrowia zobowiązany jest w tym zakresie do określania w drodze rozporządzenia podziału kwoty środków finansowych stanowiących wzrost całkowitego budżetu na refundację7. W przypadku, gdy w trakcie realizacji planu finansowego Narodowego Funduszu Zdrowia dojdzie do przekroczenia całkowitego budżetu na refundację, w części dotyczącej  finansowania leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę, wyznacza się kwotę przekroczenia dla danej grupy limitowej. W tym przypadku, wnioskodawca, który uzyskał decyzję administracyjną o objęciu refundacją, zwraca publicznemu płatnikowi (NFZ) kwotę proporcjonalną do udziału kosztów refundacji leku, środka spożywczego specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyrobu medycznego objętego tą decyzją, w tym przekroczeniu, w danej grupie limitowej8.

Wysokość refundacji w Polsce

Całkowity budżet na refundację w 2017 wyniósł około 12,2 mld zł, co stanowiło 15,5% całkowitego realizowanego budżetu NFZ na koszty świadczeń  gwarantowanych (koszty świadczeń opieki zdrowotnej oraz zadań zespołów ratownictwa medycznego). Mimo iż całkowite wydatki na refundację są coraz wyższe, należy zwrócić uwagę, iż ustawa refundacyjna zezwala na ustalenie tej kwoty na poziomie nie wyższym niż 17% budżetu NFZ przeznaczonego na finansowanie świadczeń gwarantowanych zapisanych w planie Funduszu, co w roku 2017 stanowiło prawie 13 mld zł. Tym samym, zaobserwować można, iż w ostatnich latach udział wydatków na refundację w stosunku do maksymalnej możliwej kwoty refundacji maleje, wynosząc w 2017 roku 93,7%, w roku 2016 – 96,5%, a w roku 2015 – 95,9%9.

Ustawa o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych10 wskazuje, że do zakresu działań Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ) należy w szczególności podawanie co miesiąc do publicznej wiadomości informacji o wielkości kwoty refundacji wraz z procentowym wykonaniem całkowitego budżetu na  refundację, rozumianego zgodnie z przepisami ustawy refundacyjnej jako wysokość środków publicznych przeznaczonych w planie finansowym Narodowego Funduszu Zdrowia na refundowane leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego, wyroby medyczne. Zgodnie z informacjami opublikowanymi przez Narodowy Fundusz Zdrowia, koszty całkowitego budżetu na refundację w okresie styczeń – październik 2018 roku wyniosły 10 235 807,63 tys. zł, stanowiąc 82,11% całkowitego planowego budżetu na refundację w 2018 roku (Tabela 1).

Wyszczególnienie Planowany całkowity budżet na refundację na 2018 rok Wykonanie za
(10/2018)		 Wykonanie narastająco % wykonania całkowitego budżetu na refundację
Całkowity budżet na refundację 12 465 536,00 1 129 759,68 10 235 807,63 82,11%
leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego objęte programami lekowymi 3 362 920,00 300 511,86 2 628 744,67 78,17%
leki stosowane w chemioterapii 694 975,00 58 196,25 550 193,59 79,17%
Refundacja, w tym: 8 393 641,00 771 051,57 7 056 869,37 84,07%
refundacja leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych dostępnych w aptece na receptę 8 356 423,00 768 877,43 7 036 624,41 84,21%
refundacja leków,  nieposiadających pozwolenia na dopuszczenie do obrotu na terytorium

Rzeczypospolitej Polskiej,  prowadzanych z

zagranicy na  podstawie art. 4 ustawy Prawo  farmaceutyczne

 22 830,00 948,79 8 812,54 38,60%
refundacja środków spożywczych  specjalnego przeznaczenia żywieniowego,

sprowadzonych z zagranicy na warunkach i

w trybie określonym w art.29a ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia

 14 388,00 1 225,35 11 432,42 79,46%

Tabela 1. Koszty całkowitego budżetu na refundację w okresie styczeń – październik 2018 r. w tys. zł. [17]

W związku z obowiązkiem Prezesa NFZ w zakresie podawania co miesiąc do publicznej wiadomości informacji o wielkości kwoty refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz jednostkowych wyrobów medycznych, wraz z podaniem kodu identyfikacyjnego EAN lub innego kodu odpowiadającego kodowi EAN, wskazano, że od stycznia do września 2018 roku największe kwoty przeznaczane były na produkty lecznicze wydawane dla pacjentów chorych na cukrzycę, astmę, w leczeniu lub w celu zapobiegania żylnej chorobie zakrzepowo-zatorowej, w stanach zapalnych przewodu pokarmowego czy w psychozach schizofrenicznych. Trzema preparatami, które stanowiły najwyższy odsetek  całkowitych wydatkach na refundację były Neoparin, Contour Plus oraz Fostex (Tabele 2a., 2b.).

Lp. Nazwa leku Kod EAN Liczba opakowań Wartość refundacji
1. Neoparin roztw.do wstrz. 40mg/0,4ml 5906395161034 1 109 537,10 85612852,79
2. Contour Plus testy paskowe paski do glukozy 50pask 5016003763403 2 562 97,00 81141236,78
3. Fostex aer.inh.roz.100 6mcg 5909990054152 473 408,00 76315673,44
4. Paski do glukozy Accu-Chek Performa 50 sztuk 4015630980987 2 291 419,00 72215387,24
5. Rispolept Consta inj. 50mg x 1 5909991058029 88 428,00 55812277,28
6. NovoRapid Penfill Insulinum aspartum 100 j/ml 5909990451814 588 251,80 55184351,10
7. Alvesco 160 5909990212064 404 174,00 54109182,28
8. NovoMix 30 Penfill Insulinum aspartum 100 j/ml 5909990879915 451 199,40 42428112,07
9. ASAMAX 500 5909991084110 521 739,30 39521194,62
10. Neoparin roztw.do wstrz. 60mg/0,6ml 5906395161058 344 081,23 39206411,13

Tabela 2a. Wartość refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych według kodów EAN od stycznia do września 2018 r. – refundacja apteczna (preparaty mające największy udział pod względem wartości).[18]

Lp. Nazwa leku Kod EAN Liczba opakowań Wartość refundacji
1. Tertensif SR Indapamidum 1.5 mg 5909990738212 3 434 504,00 17 404 635,77
2. Furosemidum Polpharma tabl. , 40 mg 60 szt. 5909990135028 3 024 943,67 1 443 331,10
3. Milurit Allopurinolum 100 mg 50 szt. 5909990163212 2 760 948,04 14 888 058,92
4. Nebilet Nebivololum 5 mg 28 szt. 5909990670185 2 655 460,00 17 842 351,73
5. Contour Plus Paski do oznaczania glukozy we krwi 50 szt. w 5016003763403 2 562 897,00 81 141 236,78
6. Kalipoz Prolongatum Kalii chloridum 391 mg 60 szt. 5909990257539 2 542 528,50 19 354 674,79
7. Polfenon Propafenonum 150 mg 20 szt. 5909990034123 2 336 552,00 10 661 224,64
8. Accu-Chek Performa Paski do oznaczania glukozy we krwi 50 szt. 4015630980987 2 291 419,00 72 215 387,24
9. Diuresin SR Indapamidum 1.5 mg 30 szt. 5909990975815 2 108 811,00 10 582 438,98
10. Prestarium 5 mg Perindoprilum 5 mg 30 szt. 5909990337774 2 099 520,00 7 283 330,88
 

Tabela 2b. Wartość refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych według kodów EAN od stycznia do września 2018 r. – refundacja apteczna (preparaty mające największy udział pod względem liczby opakowań). [19]

 

Wydatki na import docelowy wyniosły 18 076 132,17 zł, a na leki recepturowe 294 274 153,27 zł.

Wartość refundacji według kodów EAN od stycznia do września 2018 roku poniesiona na programy lekowe (rozumiane jako programy zdrowotne obejmujące technologię lekową, w której substancja czynna w danym wskazaniu oraz dla danej populacji nie jest składową kosztową innych świadczeń gwarantowanych11) i chemioterapię, była największa dla preparatów Herceptin (Trastuzumabum), MabThera (Rituximabum) oraz Humira (Adalimumab), stosowanych w raku piersi, białaczkach i reumatoidalnym zapaleniu stawów (Tabele 3a., 3b.).

Lp. Nazwa leku Kod EAN Liczba opakowań Wartość refundacji
1. Herceptin · Trastuzumabum 600 mg 5902768001037 32 964,45 197 410 258,43
2. MabThera Rituximabum 500 mg 5909990418824 21 768,79 103 325 098,09
3. Humira -Adalimumab 5909990005055 28 123,68 93 429 159,67
4. Herceptin Trastuzumabum 150 mg 5909990855919 27 307,05 60 476 315,88
5. Revlimid Lenalidomidum 25 mg 5909990086771 3 909,62 60 442 994,91
6. Perjeta (pertuzumab) 420 mg 5902768001006 5 904,32 55 594 875,59
7. Tecfidera, Fumaran di metylu 240 mg 0646520415452 27 213,22 54 024 104,49
8. Neulasta Pegfilgrastimum 6 m 5909990007523 22 960,30 52 155 061,69
9. Glivec · Imatinibum 5909990010349 2 228,68 50 307 563,43
10. Betaferon Interferonum beta-1b 250 μg/ml 5909990619375 23 998,51 46 971 220,04

Tabela 3a. Wartość refundacji leków objętych programami lekowymi lub stosowanych w chemioterapii (preparaty mające największy udział pod względem wartości). [20]

Lp. Nazwa leku Kod EAN Liczba opakowań Wartość refundacji
1. Ondansetron Accord 2mg/ml 5909990822249 107 939,82 505 790,58
2. Endoxan · Cyclophosphamidum 1g 5909990241019 52 797,29 2 940 199,55
3. Navelbine · Vinorelbinum 30 mg 5909990945115 43 375,77 11 916 636,18
4. Navelbine Vinorelbinum 20 mg 5909990945016 36 712,29 6 722 499,43
5. Fluorouracil medac, Fluorouracilum 5909990478019 34 789,98 2 332 729,16
6. Herceptin · Trastuzumabum 600 mg 5902768001037 32 964,45 197 410 258,43
7. Vidaza · Azacitidinum 5909990682706 28 220,95 27 540 953,49
8. Humira Adalimumabum 40 mg 5909990005055 28 123,68 93 429 159,67
9. Herceptin Trastuzumabum 150 mg 5909990855919 27 307,05 60 476 315,88
10. Tecfidera, Fumaran di metylu 240 mg 0646520415452 27 213,22 54 024 104,49

Tabela 3b. Wartość refundacji leków objętych programami lekowymi lub stosowanych w chemioterapii (preparaty mające największy udział pod względem liczby opakowań). [21]

Autor:
dr n. o zdr. Urszula Religioni
Kolegium Nauk o Przedsiębiorstwie,
Szkoła Główna Handlowa w Warszawie,
Zakład Analiz Ekonomicznych i Systemowych,
Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny

Artykuł pochodzi z kwartalnika „ Farmakoekonomika szpitalna” nr 46/2019

Źródła:

    • Ustawa z dnia 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (Dz.U. 2010 nr 107 poz. 679 ze zm.).
    • Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1844 ze zm.), art. 10.
    • Ustawa z dnia 6 września 2001 r. Prawo farmaceutyczne (Dz.U. 2001 nr 126 poz. 1381 ze zm.), art. 4.
    • Ustawa z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz.U. 2006 nr 171 poz. 1225), art. 29a.
    • Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1844 ze), art. 14.
    • Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1844 ze), art. 3.
    • Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1844 z późn. zm.), art. 4.
    • Krupa D., Krupiarz M., Komorowski S. i in., Finansowanie ochrony zdrowia w kontekście efektów społeczno-gospodarczych. Raport 2018, Warszawa 2018.
    • Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (Dz. U. z 2018 r. poz. 1510 ze zm.).
    • Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych (Dz. U. z 2017 r., poz. 1844 ze zm.), 1 pkt 18.
    • Uzasadnienie do projektu rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie podziału kwoty środków finansowych w 2019 r. stanowiącej wzrost całkowitego budżetu na refundację, dostępny w Internecie: <https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12317653/katalog/12545421#12545421>, dostęp 12.12.2018 r.
    • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 11 października 2018 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podziału kwoty środków finansowych w 2018 r. stanowiącej wzrost całkowitego budżetu na refundację (Dz.U. 2018 poz. 1962).
    • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 28 sierpnia 2017 r. w sprawie podziału kwoty środków finansowych w 2018 r. stanowiącej wzrost całkowitego budżetu na refundację (Dz.U. 2017 poz. 1638).
    • Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 29 listopada 2018 r. w sprawie podziału kwoty środków finansowych w 2019 r. stanowiącej wzrost całkowitego budżetu na refundację (Dz.U. 2018 poz. 2252).
    • Narodowy Fundusz Zdrowia, Plany finansowe NFZ, dostępny w Internecie: < http://www.nfz.gov.pl/bip/finanse-nfz>, dostęp 29.12.2018 r.
    1. Narodowy Fundusz Zdrowia, Komunikat Departamentu Ekonomiczno-Finansowego, dostępny w Internecie: <http://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/komunikat-def,7260.html>, dostęp 17.12.2018 r.
    1. Narodowy Fundusz Zdrowia, Komunikat Departamentu Gospodarki Lekami, dostępny w Internecie: <http://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/komunikat-dgl,7262.html>, dostęp 17.12.2018 r.
    1. Narodowy Fundusz Zdrowia, Komunikat Departamentu Gospodarki Lekami, dostępny w Internecie: <http://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/komunikat-dgl,7262.html>, dostęp 03.12.2018 r.
    2. Narodowy Fundusz Zdrowia, Komunikat Departamentu Gospodarki Lekami, dostępny w Internecie: <http://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/komunikat-dgl,7262.html>, dostęp 17.12.2018 r.
    3. Narodowy Fundusz Zdrowia, Komunikat Departamentu Gospodarki Lekami, dostępny w Internecie: <http://www.nfz.gov.pl/aktualnosci/aktualnosci-centrali/komunikat-dgl,7262.html>, dostęp 17.12.2018 r.