W szpitalu powiatowym w Brodnicy komórką odpowiedzialną za kreowanie polityki lekowej jest Zespół ds. Farmakoterapii. W skład powyższego zespołu wchodzą koordynatorzy wszystkich oddziałów szpitalnych oraz farmaceuta, który pełni rolę przewodniczącego zespołu. W toku prac komórka wyznaczyła kilka punktów, których celem była racjonalizacja farmakoterapii. Szczególną uwagę zwrócono na zużycie roztworów albumin na terenie szpitala.
Albuminy są białkami stanowiącymi około 60% białek osocza ludzkiego. Ich główną funkcją jest wywieranie ciśnienia onkotycznego warunkującego prawidłową proporcję między objętością osocza i płynu tkankowego [1]. Proces technologiczny uzyskiwania albumin wymaga zastosowania frakcjonowania białek osocza, stąd ich cena jest znacząco wyższa, aniżeli roztworów krystaloidów lub niektórych koloidów (roztwory hydroksyetyloskrobii/HES, żelatyna modyfikowana, dekstrany) [2].
Wytyczne dotyczące stosowania albumin
W celu optymalizacji zużycia albumin w szpitalu wdrożono „Wytyczne dotyczące stosowania albumin w ZOZ Brodnica”. Powyższe wytyczne zostały opracowane na podstawie danych literaturowych przez przewodniczącego Zespołu ds. Farmakoterapii [2, 3, 4]. Zaproponowane rozwiązanie przyjęto na przełomie października i listopada 2020 r. (poniżej dokładna treść przedstawiona w Tabeli 1.).
Tabela 1. „Wytyczne dotyczące stosowania albumin w ZOZ Brodnica”
Wyniki
Podane powyżej wytyczne przedstawiono na spotkaniu z koordynatorami oddziałów szpitalnych, których zobligowano do przekazania uzyskanych informacji podwładnym lekarzom.
W wyniku przyjętych rozwiązań odnotowano spadek zużycia albumin do 2460 g w pierwszym półroczu (H1) 2021 r. w porównaniu z 4800g w analogicznym okresie (H1) 2020 r. (Tabela 2). Po przyjęciu ceny albumin z 2021 r. (Tabela 3.), koszt zużycia albumin w 2020 r. można określić na 43 008 PLN, co daje oszczędność 20 956,56 PLN półrocze do półrocza.
Wnioski
Z powodu pandemii COVID-19 powyższe wyniki można uznać za niemiarodajne, stąd postanowiono porównać, jaki % kosztów leczenia stanowiły albuminy w podanych okresach i tak należy stwierdzić, że w pierwszym półroczu 2020 r. koszt albumin stanowił 6,24 % kosztu zakupionych leków, a w pierwszym półroczu 2021 r. – 2,06%.
Tak duży spadek kosztu albumin był możliwy pomimo, iż szpital powiatowy w Brodnicy podczas największe go wzrostu zachorowań na COVID-19 posiadał 50 łóżek covidowych, w dużej mierze zajętych przez chorych pacjentów. Pomimo, że u powyższych pacjentów często stwierdzano izolowaną hipoalbuminemię, lekarze zgodnie z panującymi w szpitalu wytycznymi nie decydowali się na podawanie albumin w formie dożylnej. Za główny cel, w przypadku powyższych pacjentów, obrano leczenie przyczyny hipoalbuminemii, czyli niewydolności wątroby i nerek oraz stanu zapalnego [5].
Pierwsze półrocze 2021 r. różniło się również specyfiką pacjentów przyjmowanych na Oddział Chirurgiczny. Z opinii lekarzy oraz pielęgniarek powyższego Oddziału można wyciągnąć wniosek, że pacjenci później niż w latach poprzednich zgłaszali się do szpitala, często bagatelizowali stan swojego zdrowia, stąd też stan przyjmowanych pacjentów był cięższy aniżeli w analogicznych okresach lat poprzednich.
W wyniku wdrożenia wytycznych dotyczących stosowania albumin ograniczono przypadki podaży albumin na oddziale chirurgicznym w przypadkach, gdy nie było ku temu wskazań, np. przy ostrym zapaleniu trzustki.
Podsumowanie
Wdrożone wytyczne ograniczyły przypadki bezzasadnej podaży albumin w Szpitalu Powiatowym w Brodnicy. Zespół do spraw Farmakoterapii wdrażając przytaczane wcześniej wytyczne nie spodziewał się tak pozytywnego efektu przyjętych rozwiązań – spadek kosztów o ponad 20 tys. PLN.
Spadek zużycia może oczywiście wynikać z obecnej sytuacji epidemicznej w kraju, stąd zużycie albumin na terenie Szpitala Powiatowego w Brodnicy będzie podlegało dalszemu monitoringowi oraz w przypadku stwierdzenia nadużyć w ich stosowaniu, przeprowadzane będą akcje edukacyjne wśród lekarzy dotyczące wskazań do stosowania tych środków leczniczych.
W momencie panującej na świecie pandemii, środki zaoszczędzone w ten sposób mogły zostać wykorzystane między innymi na zakup sprzętu ochronnego dla medyków pracujących w szpitalu. Pozytywny efekt został osiągnięty dzięki powołaniu na przewodniczącego zespołu ds. Farmakoterapii farmaceuty oraz dzięki dobrej współpracy pomiędzy zespołem a koordynatorami poszczególnych oddziałów szpitalnych.
Autor:
mgr farm. Wojciech Gostomczyk
Artkuł został opublikowany na łamach 55. wydania Farmakoekonomiki Szpitalnej
Źródła:
- Górski J.: Fizjologia człowieka. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Lekarskie PZWL, 2010.
- Korsak J., Fabijańska-Mitek J., Jędrzejczak W.W. i wsp.: Wytyczne w zakresie leczenia krwią i jej składnikami oraz produktami krwiopochodnymi w podmiotach leczniczych. Rozdział 8. Leczenie roztworami albuminy. http://www.rckik.zgora.pl/Files/files/wytyczne_w_zakresie_leczenia_krwi%C4%85_i_jej_sk%C5%82adnikami_wyd_3.pdf (stan z dn. 20.07.2021 r.).
- Weinacker A.: Guidelines for Intravenous Albumin Administration at Stanford Health Care. https://www.google.com/url?sa=t&rct=j&q=&esrc=s&source=web&cd=&ved=2ahUKEwiO96KIppfyAhWJz4sKHbpLBN0QFnoECAUQAw&url=https%3A%2F%2Fstanfordhealthcare.org%2Fcontent%2Fdam%2FSHC%2Fhealth-care-professionals%2Fmedical-staff%2Fmedstaff-weekly%2F20170315-guidelines-for-intravenous-albumin-administration.pdf&usg=AOvVaw2u7rAjqa6DiJ1i-8jeOSbg (stan z dn. 20.07.2021 r.).
- Caraceni P., Domenicali M., Tovoli A. et al.: Clinical indications for the albumin use: still a controversial issue. European Journal of Internal Medicine. 2013. Vol. 24, No. 8, 721-728.
- Paliogiannis P., Mangoni A.A., Cangemi M. et al.: Serum albumin concentrations are associated with disease severity and outcomes in coronavirus 19 disease (COVID-19): a systematic review and meta-analysis. Clinical and Experimental Medicine. 2021. Vol. 21, No. 3, 343–354.